Zaburzenia odżywiania występują pod dwiema postaciami: jadłowstrętu psychicznego – zwanego anoreksją (anorexia nervosa), oraz żarłoczności psychicznej – zwanego bulimią (bulimia nervosa). Obydwie postacie są groźne dla zdrowia, a nawet życia chorej osoby.

Kryteria Jadłowstrętu psychicznego (anoreksji) wg DSM V:

  • Ograniczenia poboru energii względem zapotrzebowania, prowadzące do znacząco niskiej masy ciała w kontekście, wieku, płci, zdrowia fizycznego. Znacznie mniejsza masa jest zdefiniowana, jako masa, która jest mniejsza niż minimalna normalna dla dzieci lub młodzieży, mniejsza niż oczekiwano minimalnie.
  • Intensywny lęk przed przyrostem masy ciała i przytyciem, lub uporczywe zachowanie, które koliduje z przyrostem masy ciała, nawet gdy masa ciała jest znacząco niska.
  • Zakłócenie sposobu przeżywania masy i kształtu własnego ciała, nadmierny wpływ masy ciała lub jego kształtu na samoocenę albo zaprzeczanie powadze aktualnie niskiej masy ciała.
    Wyróżniamy dwa typy anoreksji:

  • Typ restrykcyjny – Charakteryzuje się tym, że chory ogranicza przyjmowanie pokarmu do bardzo niewielkich ilości i nieregularnie stosuje środki przeczyszczające.
  • Typ bulimiczny – Chory na anoreksję, regularnie miewa okresy przejadania się lub prowokowania wymiotów i nadużywania leków przeczyszczających i moczopędnych. Stosowane metody zwykle prowadzą do biochemicznych zaburzeń oraz zakłóceń czynności pewnych układów i narządów, a także są zagrożeniem dla życia.

Kryteria Bulimii psychicznej wg DSM V:

    Nawracające epizody objadania się. Epizod objadania się charakteryzuje się następującymi cechami:

  • Jedzenie w określonym czasie (np. w ciągu trzech godzin) takiej ilości pożywienia, która zdecydowanie przekracza normy większości ludzi
    poczucie braku kontroli nad jedzeniem w czasie takiego epizodu (trudne do opanowanie poczucie ilości zjadanego pokarmu).
  • Nawracające, nieodpowiednie zachowania kompensacyjne mające na celu ograniczenie przyrostu masy ciała, takie jak: samoprowokowanie wymiotów, nadużywanie leków czyszczących, moczopędnych, wlewów przeczyszczających lub innych leków, głodowanie lub nadmierne ćwiczenia fizyczne.
  • Pojawiający się minimum jeden napad żarłoczności w tygodniu, przez co najmniej trzy miesiące.
  • Samoocena pozostaje pod nadmiernym wpływem kształtu i masy ciała.

Przyczyny i mechanizmy powstawania zaburzeń odżywiania należy rozpatrywać indywidualnie dla każdej chorującej osoby, niemniej warto uwzględnić tzw. model biopsychospołeczny. W modelu tym lekarz psychiatra i psychoterapeuta zwraca uwagę na szereg różnych czynników biologicznych, psychologicznych, osobowościowych, społecznych, środowiskowych i kulturowych pacjenta, które mogą wpływać na początek i rozwój oraz przebieg tych zaburzeń.